Hadi gel bi’ içimizi dökelim. Konu net: Siber güvenlik!
Uzun, samimi, dürüst… Benden sana kalkan olsun.

Bazen düşünüyorum… Özellikle ilk internete girdiğim günü… O çatır çatır modem sesi… Çığlık gibi bağırırdı ya hani? İşte orada başladı her şey.
Bir gün baktım… E-posta çalınmış… Şifreler ortada… Kredi kartı gitmiş… Çünkü güvendim. Saçma bir güven… Şimdi birçoğumuz hâlâ öyle. Bir tıkla her şeyimiz ortada…

Bak sana net söylüyorum:
İnternette %100 güvenlik yok!
Ama riski minimuma çekmek senin elinde. Benim de aynı şekilde. O zaman hazırsan başlayalım…

1. Şifre Kutsaldır!

Mesela ben yıllarca 123456 kullandım… Sonuç: Hacklenmek kaçınılmaz.
Güçlü şifre = Uzun şifre!
Harf, rakam, sembol… Annenin doğum yılı yok, köpeğin adı yok, sevgilinin adı ASLA!

Bir de parola yöneticisi kullan:
LastPass, Bitwarden, 1Password gibi… Ne varsa edin.
Tüm şifrelerini orda tut. Sadece master şifreyi bil. Yani annene bile söyleme kısaca!

2. İki Faktörlü Doğrulama: Altın Bilezik

Hesaba girerken telefona gelen o kod var ya hani… Bazen sinir, ama kurtarıcı.
Şifreyi ele geçirseler bile o kod yoksa giremez!
Gmail, Instagram, banka… Nerede varsa aktif et.

3. Wi-Fi Şifresi “12345” Mi? Sakın!

Wi-Fi şifren hâlâ basitse… Komşunun oğlu bile girer.
Modeme gir, değiştir. WPA2, WPA3… En güvenlisini seç.
Bir de misafir ağı aç. Arkadaş geldiğinde ana şifreyi vermek yok.

4. Güncellemeden Kaçma

“Güncelleme var” dedi mi hemen tıkla.
Ben hep sonra dedim erteledim… Trojan yedim, bilgisayar gitti.
Yama dediğin açık kapatır. Telefon, bilgisayar, uygulama… Ne varsa hepsi güncel kalsın.

5. Phishing: En Pis Tuzak

Sana banka maili gelir… Veya kargo maili gelir… “Şifreni gir” der.
Linki kontrol et. URL’ye bak. Küçük harf oyunlarıyla seni keklerler:
Mesela facebook.com diye. Yutma! Şüphe et. Emin değilsen bankayı ara sor.

6. Antivirüs: Mutlaka!

“Ben dikkatliyim bana virüs bulaşmaz” diyenler var ya… İşte onlar en çok yer.
Windows Defender bile fena değil. Bitdefender, Kaspersky, ESET… Paran varsa paralısını al, yoksa bedavası da iş görür.

7. Her Şeyi Paylaşma!

Instagram, Twitter, Facebook… Orada burada…
Adres, plaka, çocuğun okulu, tatil planı… Adam Google’a yazar seni bulur.
Biraz gizli yaşa. Kısacası kimseye her şeyini anlatma.

8. VPN: Açık Wi-Fi’de Kurtarıcı

Hani kafede, AVM’de açık Wi-Fi bulunca atlarsın ya… Bedava ama tehlike bedava değil!
VPN kullan. Verini şifreler. Bedava VPN yerine güvenilir paralı seç: Örneğin, NordVPN, ExpressVPN, Surfshark gibi.

9. Yedek Al! Hem de Çift Yedek

Dikkat ettin, her şeye baktın… Disk çöktü? Fidye yazılımı?
Geçmiş olsun. Yedek yoksa gitti.
Ayda bir yedek al. Harici disk + bulut. Çift kalkan. Sonra dua etmezsin “Keşke…” diye.

Kısa Kısa Özet

• Önce şifreyi güçlendir
• İki faktörlü koruma aç
• Wi-Fi şifreni değiştir
• Güncellemeleri erteleme
• Mail tuzaklarına kanma
• Antivirüs kur
• Özel bilgilerini paylaşma
• VPN kullan
• Yedekle

Ben bunları sallamadım, kart gitti, hesap gitti, fotoğraflar sızdı…
Senin başına gelmesin diye yazıyorum.

Siber dünya güzel ama karanlık.
Bir tıkla hayatını çalarlar ama hazırlıklıysan? Hiç şansları yok.

Bugün başla…
Önce şifreni değiştir, iki faktörü aç, VPN’e bak, yedek al.
Yarın geç olabilir.

Son Söz

Dijital dünya senin elinde. Korumazsan kimse korumaz.
Bi’ modem sesiyle başladı, bi’ virüsle bitmesin…
İzin verme!