Hadi gel, dürüst olalım… Türkçe dersini görünce yüzünü ekşiten sadece sen değilsin…
Ben de lisede öyleydim… Sınav haftası gelince paragraflar, fiiller, edatlar… Kafamı duvarlara vurdururdu… Çünkü “Türkçe’ye Nasıl Çalışılır?” bilmiyoruz.
Sonra şunu anladım: Türkçe’ye Nasıl Çalışılır? Sadece yanlış yöntemle çalışınca zorlaşıyormuş. Çünkü biz Türkçe’ye genelde yanlış çalışıyoruz.
Hadi bakalım… Ben anlatayım Türkçe’ye Nasıl Çalışılır? Sen de bir dene, belki seversin bile…
Önce Dürüstlük… Türkçe Ezber Dersi Değil!
Birileri sana “Türkçe ezber işi” dedi mi? İlk olarak bu düşünceyi bırakıyorsun. Türkçe ezberlenmez… Anlaşılır…
Sen cümlenin ögelerini, fiilimsileri, paragraf sorularını ezberlersen sınavda takılırsın. Ama anlarsan bal gibi çözersin…
1. Paragraf Soruları: Sakın Korkma
En büyük kabus: Uzun paragraf… Altında minicik şıklar… Sonucunda beyin yanar…
Bak, bu sorular seni korkutmak için değil… Sadece okuduğunu anlıyor musun diye…
Yapman gereken ne peki?
- Hemen soruya gitme
- İlk önce soruyu oku sonra paragrafa dal
- Sonra paragrafı parçala… Tek seferde okumaya çalışma
- Yani cümleyi kısalt kafanda.
- Özne kim? Ne diyor?
Bu kadar…
2. Dil Bilgisi: Kafayı Kurtar
Türkçe’de dil bilgisi 10 yıldır aynı… Değişmez… Yani bir kere doğru öğren, sonra hep seninle…
Ama millet ne yapıyor? 50 farklı kaynak… 1000 test… Boş, baştan sağlam öğren…
Ben mesela fiilimsi mevzusunu hep yanlış anlardım…
Bir gün hocam tahtaya “fiilimsi yüklem olamaz” yazdı… O an kafamda ampul patladı…
Aynı mantık:
- Özne? Yüklem?
- Fiilimsiler? (mastar, sıfat-fiil, zarf-fiil)
- Ekler? (şekilci ol biraz…)
Hepsi bu… Tekrar tekrar yaz. Defter tut. Arkadaşına da anlatabilirsin mesela… Akılda kalır.
3. Anlam Soruları: Anahtar Kelimeyi Yakala
Türkçe’de sorular hep ipucu saklar…
Önce sorunun kökünü oku… Anahtar kelimeyi bul…
Örnek: “Bu parçada yazar neyi vurgulamıştır?”
- Anahtar: vurgu…
- Cevap: Parçada en çok tekrarlanan fikir…
Bu kadar basit… Gerçekten…
4. Soru Çözmeden Türkçe Olmaz
Türkçe teoride öğrenilmez…
Ne kadar anlatırsam anlatayım… Sen çözmezsen boşuna…
Ben günde 20 soru çözerdim, yetmezdi mesela…
Kendimi kandırırdım… Sonra anladım… Kalem tutmadan Türkçe ilerlemez… Hatta ara ara deneme de çöz, denemedeki ilerlemeni görünce kendine güvenin ve derse olan sevgin artacak, bana güven…
- Günlük 50 soru hedefle.
- Yanlışlarını deftere yaz.
- Aynı soruyu 1 hafta sonra tekrar çöz.
Bak göreceksin… Bal gibi akıyor…
5. Okumadan Türkçe Hiç Olmaz
Hadi itiraf et… Kitap okuyor musun? Yoksa İnstagram veya TikTok mu?
Türkçe’nin kalbi okumak… Ne kadar çok okursan, sorular o kadar kolay gelir…
Ben lisede her akşam 10 sayfa roman okurdum… Roman bitince hikaye, sonra makale…
Okudukça gözün paragraf sorularına alışıyor… Uzun cümle seni korkutmuyor artık. Anlamı şıp diye yakalıyorsun…
6. Yazmadan Olmaz
Bi gün deneme yaz…
Bir konu seç… Mesela “Sosyal Medya Bağımlılığı”…
10 cümle yaz… Sonra kendi yazını oku… Yanlışları ara ve düzelt…
Bu sana cümle yapısını öğretir… Noktalama öğretir… Anlam bütünlüğü kazandırır…
7. Hocayı Severek Çalış
Hocaları düşman sanma…
Ben Türkçe hocama gıcıktım ama ders anlatışı muhteşemdi…
Bir gün gittim dedim “Hocam bana fiilimsiyi baştan anlatır mısınız?”
Anlattı… Defterime not ettim… Unutmam bir daha…
Sor, utanma… Bilmeyince gülmesinler diye susma… Soran kazanır…
8. Sosyal Medyayı Avantaja Çevir
Madem TikTok’ta geziniyorsun… Türkçe öğretmenlerini bul…
Youtube’da video izle… Kısa videolar… Soru çözümü… Konu anlatımı…
Ben olsam şimdi baştan öyle çalışırdım… Her gün 15 dk… Hem eğlen hem öğren…
9. Kısa Kısa Notlar Al
Uzun özet yok… Defteri doldurma… Kısa kısa, fiş gibi…
Yanına örnek yaz…
- Fiilimsi: yüklem olmaz (örnek: Koşarak geldi)
- Edat: kendi anlamı yok (örnek: İçin, ile)
Kısa… Net… Pratik…
10. Kendini Kandırma
Son olarak… Kendini kandırma…
Türkçe’de “bugün bakarım” yok…
Ya başlarsın ya başlamazsın…
Ben çok erteledim… Sonra baktım sınav gelmiş…
Her gün 30 dk yeter… Abartma… Az ama sürekli…
Son Sözüm
Türkçe çalışmak zor değil… Yanlış çalışmak zor…
Doğru çalışırsan, severek ilerlersin… Net söylüyorum… Kendine şans ver, bir dene…
Aynı şeyi en başta dedim yine diyorum:
Türkçe sandığın kadar sıkıcı değil… Gerçekten!
Hadi şimdi defteri kalemi kap… İlk sorunu çöz… Şimdi başlamanın tam zamanı!
